Azərbaycan ordusunun 44 günlük müzəffər savaşından sonra

Yuxarı Qarabağın dövlətimizin nəzarətindən kənar qalan hissəsində sovet dövründən, yəni özlərinin yaratdıqlar qondarma “münaqişə-problem”ədək yaşamış, eləcə də sonradan Ermənistandan və ya xaricdən köçürülərək qanunsuz məskunlaşdırılmış hayların və ya ermənilərin sosial-iqtisadi durumu gündən-günə ağırlaşır.

Bu, artıq Ermənistanda və ayrıca erməni mediasında da etiraf edilməkdədir...

“Qraparak” qəzetinin müxbiri Süzan Simonyanın “Artsax sosial iğtişaşlar həddində” adlı məqaləsindən bəzi faktları təqdim etməklə oxucuların Qarabağdakı ermənilərin gerçək vəziyyətini təsəvvür etməsinə yardımçı olmağa çalışırıq...

Yazıda xüsusən müharibə nəticəsində Hadrutdan, Şuşadan, Xocavənddən, Laçından və s. köçüb Xankəndinə sığınmış hayların ağır durumda olduğu bildirilir. Həmin “rayon”ların burada müvəqqəti yerləşmiş “administrasiyaları” guya köçkünlərə yardım paylayırlar. Əslində onun əksər hissəsini məmurlar öz aralarında bölüşdürür, qalanını da yalnız dost-tanışa verirlər...

Şahidlərdən biri müxbirə danışır ki, Xankəndindəki Şuşa “administrasiyası”nın qarşısında növbəni görüb yaxınlaşıb. Məlum olub ki, Ermənistandan hansısa xeyriyyəçilər tez hazırlana bilən sıyıq paylayırlar. Lakin növbədə hamıdan öndə duranların əksəriyyəti “administrasiya”nın işçiləridir...

Şuşadan köçmüş erməni qadın ağlayaraq yalvarır ki, mənə başımı soxmağa bir daxma verin – bayırda gecələyirəm... O biri deyir ki, rejim kirayə tutmaq üçün hər ailəyə 50 min dram verir. Ancaq bunu bilən ev sahibləri qiyməti daha da qaldırırlar.

“Xankəndindəki bir qohumumun evində qalıram. Bir otağa 7 nəfər yığışmışıq. 70 min dram ödəyirik. Ərzağımız da tükənib. Heç soyuducumuz, qab-qacağımız da yoxdur. Əvvəllər Qırmızı Xaç Cəmiyyəti bizə un, düyü, qarabaşaq, mərci və ət konservi verirdi. Lakin indi dayandırıblar. Deyirlər ki, sənin Qarabağ sakini olmaq haqqında düzgün sənədin yoxdur. Bəlkə yalan deyirsən; biz nə bilək, sən Ermənistanda qeydiyyatdasan, yoxsa burada?..” - ac, evsiz haylardan digəri belə deyir.

Mütəmadi olaraq “dövlət” qarşısında sosial tələblər irəli sürən “Artsax İnqilabi partiyası”nın rəhbəri Artur Osipyan deyir ki, məmurlar yenə də köçkünlər üçün ayrılan vəsaitləri mənimsəyərək varlanmaqla məşğuldurlar. Köçkünlər otellərə və qocalar evlərinə yerləşdirilib. Orada qalan hər köçkün üçün büdcədən 7-8 min dram ayrılır. Həmin pulu sənəddə artıqlamasıyla yazıb özləri mənimsəyirlər. Çünki otellərin sahibləri özləridir. Məsələn, Xankəndindəki “Yerevan” oteli Araik Arutyunyana, “Kaştan” oteli isə keçmiş “maliyyə naziri” Spartak Tevosyana məxsusdur...

Martın 25-də Artur Osipyan Xankəndində varlıların, məmurların villalarının köçkünlərə verilməsi tələbi ilə mitinq təşkil edib. Bundan sonra Araiklə görüşəndə ondan iki əsas “dövlət” fondunun – investisiya və kənd təsərrüfatına dəstək fondlarının vəsaitlərinin idarə olunması haqda ictimai hesabat verməsini tələb edib. Cavabında Araik bildirib ki, bu, sirrdir...”

P.S. Beləliklə, erməni jurnalistin məqaləsindən də göründüyü kimi, Yuxarı Qarabağda sosial-iqtisadi durum həddindən artıq acınacaqlıdır. Azərbaycan dövləti də, ayrıca Prezident İlham Əliyev də dəfələrlə bəyan edib ki, Qarabağda əvvəldən yaşamış ermənilər Azərbaycanın vətəndaşlarıdır. Bəlkə onların hazırkı durumu – Yuxarı Qarabağda – Xankəndində, Xocalıda, Əsgəranda, Ağdərədə və s. suverenliyimizi, yurisdiksiyamızı təmin etmək üçün bir fürsətdir. Onsuz da istər Ermənistan, istərsə də Rusiya hərbi kontingenti buradakı ermənilərin normal yaşayışını təmin edə bilməyəcək. Bəlkə onlara Azərbaycan dövlətindən başqa sığınacaq yerləri olmadığını əyani şəkildə sübut edək? Bunun yolları barədə düşünməyə dəyər...

P.P.S. Bu təklifimi hayların halına yandığım üçün yox, özümüzün, öz köçkünlərimizin tezliklə Laçın rayon mərkəzi və ətraf kəndlərə, Xankəndinə, Xocalıya, Ağdərəyə dönüşünün, yəni bu minvalla da həmin məkanlarda Azərbaycan dövlətçiliyinin bərqərar olmasının mümkün qədər tezləşdirilməsi məqsədilə edirəm...

Sultan Laçın