Azərbaycan Mərkəzi Bankı vətəndaşlara banklar tərəfindən veriləcək kreditin maksimum həddini müəyyən edib.

Yeni dəyişikliklərə əsasən, borcalanın kredit kartı onun xalis vergidən sonrakı gəlirinin maksimum 5 misli ilə məhdudlaşdırılır.

MB hesab edir ki, bununla banklar preventiv olaraq risklərin qarşısını ala bilərlər.

Bununla yanaşı, dəyişiklərə əsasən nağd vəsaitlərlə, habelə bank və qiymətli metallarla təmin edilmiş kredit xətləri borcalanın xalis vergidən sonrakı gəlirinin 5 misli normativinin hesablanmasından istisna edilir.

Yeni tələbə əsasən bu limitdən artıq olan istehlak kredit xətlərinin məcmu miqdarı bankın tutulmalardan sonra I dərəcəli kapitalının 1%-dən artıq olmamalıdır.

Yəni, əgər vətəndaşın xalis gəliri min manatdırsa onun kredit xətti, yəni kart vasitəsi ilə borclanması 5 min manatdan çox ola bilməz.

Təbii ki, vətəndaşın digər borc öhdəlikləri varsa o da nəzərə alınacaq. Amma əgər, borclanma nağdıdırsa və təmin olunubsa o zaman bu qaydalar istisna edilir.

Nəzərə alaq ki, ölkədə vaxtı keçmiş kreditlərin məbləği ilin əvvəlinə 475 milyon manat idisə, bu göstərici ilin yarısında 527 milyon manatadək yüksəlib.

Yəni, bu ilin ilk yarısında problemli kreditlərin həcmi 10 faizdən çox artıb. Həmin dövrdə ümumi kredit portfeli 24 milyard 890 milyon manatdan 25 milyard 991 milyon manatadək yüksəlib.

MB-nın son qərarı da problemli kreditlərin azaldılmasına yönəldilib.

Elə isə hüquqi şəxslərə niyə bu cür qadağalar tətbiq edilmir? Axı problemli kreditlərdə əsas pay sahibi şirkətlərdir?

Mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya danışan Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli deyib ki, kreditlərə limit qoyulması düzgün yanaşma deyil:

“Nəzərə almalıyıq ki, son dönəmdə kreditlərin faizləri durmadan artır. Faizlərin artması fonunda kreditlərə limitin qoyulması iqtisadi fəaliyyətin cilovlanması kimi dəyərləndirilməlidir.

Qeyd etməliyik ki, hazırda fiziki şəxslərə verilən kreditlərin illik faizi 25, hüquqi şəxslərə verilən kreditlərinsə faizi 35 civarındadır. Fiziki şəxslərə verilən istehlak kredidlərinə limit qoyulması ola bilsin ki, hüquqi şəxslərə daha çox kredit verilməsinə hesablanıb.

Nəzərə alaq ki, problemli kreditlərdə hüquqi şəxslərin payı hər zaman yüksək olub.

Amma bütün hallarda bu ədalətli yanaşma deyil. Yaxşı olardı ki, qadağalar əvəzinə banklara daha ucuz kredit verilməsinin yolları tapılardı.

Eyni zamanda yerli donorlar hesabına banklara ucuz maliyyə verilərdi.

Hesab edirəm ki, banklara ucuz maliyyə vəsaiti çatdırmaq üçün Mərkəzi Bankın və hökumətin əlində kifayət qədər rıçaklar var. Qadağaları gücləndirmək əvəzinə banklara daha çox vəsaitin cəlb edilməsi daha düzgün olardı”.